Bài 51
中秋感事
金波似海漫空流
河漢微雲淡淡收
雨後池臺多貯月
客中情緒不勝秋
願憑天上清光夜
遍照人間疾苦愁
長使國家多暇日
五湖歸夢到扁舟
阮飛卿
Phiên âm
Trung thu cảm sự
Kim ba tự hải mạn không lưu
Hà hán vi vân đạm đạm thu
Vũ hậu trì đài đa trữ nguyệt
Khách trung tình tự bất thăng thu
Nguyện bằng thiên thượng thanh quang dạ
Biến chiếu nhân gian tật khổ sầu
Trường sử quốc gia đa hạ nhật
Ngũ hồ quy mộng đáo biên chu.
Nguyễn Phi Khanh
Dịch nghĩa
Nhân tiết trung thu cảm xúc trước sự việc
Sóng vàng như biển tràn ngập tầng không
Dòng Ngân Hán lưa thưa mây đọng lại
Sau trận mưa ao đài chứa đầy ánh trăng
Nỗi lòng nơi đất khách khôn xiết vẻ thu
Xin nhờ cái đêm trong sáng ở trên trời kia
Soi thấu nỗi đau khổ của thế gian này
Mãi mãi làm cho nước nhà được những ngày nhàn hạ
Thì giấc mơ quay về năm hồ sẽ tới được chiếc thuyền con. (1)
Ghi chú
1.Năm hồ (Ngũ hồ): Năm cái hồ lớn và đẹp là những cảnh đẹp ở Trung Quốc. Phạm Lãi, đời Xuân Thu, sau khi giúp Việt vương Câu Tiễn khôi phục được đất nước, đã tù bỏ hết mọi chức quan để đi chơi Năm hồ. Ở đây Nguyễn Phi Khanh nói ý muốn của mình mau được đến ngày đi thăm lại cảnh đẹp của đất nước sau những tháng năm đầy biến động (?)
Dịch thơ
1.
Sóng vàng bát ngát chảy tầng cao
Ngân Hán mây vun nhạt nhạt mầu
Mưa tạnh đài ao chan chứa nguyệt
Nhà xa tâm khảm dạt dào thu
Xin nhờ thượng giới đêm trong sáng
Soi thấu nhân gian nỗi khổ sầu
Ví được nước nhà thong thả mãi
Chiêm bao thuyền dạo cảnh Năm hồ.
Đào Phương Bình dịch
2.
Sóng vàng như biển trên không
Gom mây Ngân Hán một dòng mờ xa
Ao đài bóng nguyệt mưa qua
Nỗi thu lòng khách quê xa muôn vàn…
Xin nhờ trời ánh đêm quang
Thấu soi muôn nỗi trần gian khổ sầu
Ngày vui đất nước đến mau
Năm hồ mộng lại cùng nhau thả thuyền.
Đỗ Đình Tuân dịch
Bài 52
元日上冰壺相公
槐庭元日拜生晨
客子光陰幾度新
東閣重遊春世界
南枝偏路雪精神
天遺一老扶昌運
帝眷三朝倚舊臣
祝訟豈私門下士
拳拳只為愛斯民
阮飛卿
Phiên âm
Nguyên nhật thướng Băng Hồ tướng công
Hòe đình nguyên nhật bái sinh thần
Khách tử quang âm kỷ độ tân
Đông các trùng du xuân thế giới
Nam chi thiên lộ tuyết tinh thần
Thiên di nhất lão phù thiên vận
Đế quyến tam triều ỷ cựu thần
Chúc tụng khởi tư môn hạ sĩ
Quyền quyền chỉ vị ái tư dân.
Nguyễn Phi Khanh
Dịch nghĩa
Ngày Nguyên đán dâng lên tướng công Băng Hồ
Ngày Nguyên đán chúc mừng sinh nhật trước sân hòe (1)
Chàng khách đã trải qua mấy lần năm mới
Nay gác đông (2) lại được vào chơi trong thế giới xuân
Cành nam riêng biểu lộ một tinh thần băng tuyết (3)
Trời dành một vị quốc lão để phò vận thịnh
Vua yêu vị cựu thần được ba triều nương tựa
Chúc tụng đây há phải vì tình riêng của kẻ sĩ dưới trướng
Mà chỉ vì tấm lòng thắm thiết yêu thương dân.
Ghi chú
1. Sân hòe (Hòe đình): xem chú thích 1 bài 49
2. Gác đông (Đông các): ý nói mình cũng được ở lầu phía đông của tướng công Băng Hồ. Do đó gác đông cũng là tác giả tự chỉ mình.
3. Cành nam (Nam chi): Theo sách Bạch Thiếp, trên núi Dĩu Lĩnh có một cây mai, cành phía Bắc rụng thì cành phía nam nở hoa. Cho nên một nhà thơ vô danh có câu “Nam chi hướng noãn bắc chi hàn / nhất chủng xuân phong hữu lưỡng ban” (Cành nam hướng về hơi ấm, cành bắc thì lạnh / Một thứ gió xuân lại có hai loại khác nhau). Ý câu thơ ca ngợi cành mai phía nam, cũng ngầm ca ngợi tinh thần như băng tuyết của tướng công Băng Hồ.
Dịch thơ
Sân hòe Nguyên đán mừng sinh nhật
Chàng khách qua đây đã mấy lần
Đông các lại vào xuân thế giới
Cành nam riêng lộ tuyết tinh thần
Trời dành quốc lão phò xương vận
Nước quý ba vua có cựu thần
Chúc tụng há vì riêng kẻ sĩ
Vì Người nghĩa cả dạ thương dân.
Đỗ Đình Tuân dịch
16/4/2012
Đỗ Đình Tuân
0 nhận xét:
Đăng nhận xét